22 januari 2022 - 5 min. lezen
1 reacties 1

Het cycloonseizoen op de zuidwestelijke Indische Oceaan begon al op 15 november, maar in de eerste twee maanden ontstond er nog geen enkele tropische depressie. Daar is sinds deze week verandering in gekomen. Een tropische depressie trekt in het weekend van 22 en 23 januari over Madagaskar en beweegt daarna verder richting het Afrikaanse continent. Ondanks het uitblijven van zware windstoten kan de vele regen toch voor zware overstromingen zorgen op het eiland. Madagaskar heeft juist al jaren met lange perioden van droogte te maken.

Deelnemen aan discussie? Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als weeramateur of liefhebber van het weer aan het weerforum? Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s opladen.

Tot nu toe verliep het cycloonseizoen op de zuidwestelijke Indische Oceaan zeer rustig

Het cycloonseizoen in het zuidwestelijke deel van de Indische Oceaan begint elk jaar officieel op 15 november en duurt tot en met 30 april. Het gaat dan om het gebied ten zuiden van de evenaar, tussen het Afrikaanse continent en 90°OL. Enkel voor de Seychellen en Mauritius loopt het seizoen door tot en met 15 mei.

Per seizoen ontstaan er gemiddeld ongeveer negen tropische stormen. Daarvan groeien er ongeveer vijf uit tot tropische cycloon met winden van orkaankracht (12 Bft). De piek van het seizoen ligt in de maanden januari en februari, maar vaak ontstaat een eerste depressie al in november. Het huidige seizoen verliep tot nu toe ongekend rustig. Pas deze week kwam er een eerste tropische depressie tot ontwikkeling, op donderdag 20 januari. Daarmee is het de laattijdigste start voor een cycloonseizoen in deze regio sinds het begin van de betrouwbare metingen in 1967.

Ondanks hoge zeewatertemperatuur toch weinig activiteit

Het zeewater van de Indische Oceaan is ten noorden en noordoosten van Madagaskar opgewarmd tot ongeveer 30°C. Dat is een stuk warmer dan normaal. De hoge zeewatertemperatuur is een gevolg van de La Niña die zich nu afspeelt op de Grote Oceaan. Op basis hiervan kun je in principe verwachten dat er meer en zwaardere tropische cyclonen dan normaal zouden ontstaan.

Echter is het ook zo dat bij een La Niña de hoeveelheid verticale windschering over het oostelijke deel van het bassin toeneemt. Dit gaat ook nog eens gepaard met het invangen van drogere lucht vanuit het zuiden, waardoor eventuele tropische storingen juist verzwakt raken en niet kunnen intensiveren. Het blijkt dat door deze twee effecten de activiteit van het cycloonseizoen op de Zuidwest-Indische Oceaan tijdens La Niña sterk verschilt van jaar tot jaar.

Daarnaast speelt de fase van de Subtropical Indian Ocean Dipole (SIOD) ook een rol. Deze is momenteel in de negatieve fase, omdat de zeewatertemperatuur ten zuiden van Madagaskar lager is dan normaal. De andere kant van de oceaan, bij Australië, is juist warmer dan normaal. Tijdens de periode oktober tot en met december 2021 was de situatie omgekeerd en was de SIOD in een positieve fase. In de positieve fase van de SIOD wordt in het bassin de activiteit van tropische systemen onderdrukt. Hoewel er nog weinig onderzoek naar is gedaan, blijkt dat zeer inactieve cycloonseizoenen (zoals 1998-1999 en 2010-2011) vaak samenvallen met een sterke positieve fase van de SIOD.

Een combinatie van La Niña en een positieve fase van de SIOD heeft er waarschijnlijk voor gezorgd dat er tot in januari 2022 nog nauwelijks activiteit was in het cycloonseizoen in het zuidwestelijk deel van de Indische Oceaan.

Tropische depressie bij Madagaskar zorgt voor extreem veel regen

De afgelopen dagen kwam er verandering in het stille cycloonseizoen. Ten noordoosten van Madagaskar verscheen op donderdag 20 januari een tropische depressie. Geholpen door weinig verticale windschering en het warme zeewater in deze regio kon er veel vocht opgepikt worden. De windstoten bleven enigszins gematigd en piekten op zo’n 90 km/u aan de oostkust van Madagaskar. De buien waren echter wel hevig met veel neerslag.

In het noordoosten van Madagaskar ligt tevens een gebergte, waardoor de orografische effecten zorgen voor extra neerslag aan de kust. Op veel plekken kwam het de afgelopen tijd al vaker tot overstromingen vanwege overvloedige neerslag. De tropische depressie voegde hier nog extra regen aan toe. Op sommige plekken is al honderden millimeters aan neerslag gevallen.

Op zaterdag 22 januari lag de tropische depressie over het noorden van Madagaskar. De buien zijn door interactie met het land licht afgezwakt. De dagen hierna zal de depressie verder naar het westen bewegen. Op 23 januari komt het systeem boven de Straat Mozambique terecht en zal het weer kunnen aansterken. De depressie groeit waarschijnlijk uit tot krachtige tropische storm voordat deze op maandag 24 januari ‘landfall’ maakt in het noorden van Mozambique. Het gaat dan om windsnelheden van 89 tot 118 km/u.

Ook wordt er veel regen verwacht in Mozambique en Malawi. Lokaal gaat het om 200 tot 400 mm in een paar dagen tijd. Ook in deze landen heeft het afgelopen maand al veel geregend. Overstromingen zijn daardoor zeker mogelijk in de komende week. Tegelijkertijd is er ten noordoosten van Madagaskar weer potentie voor nieuwe tropische cyclonen.

De verschillende modelruns van GEPS kiezen over het algemeen een route over de Straat Mozambique, waardoor de tropische depressie weer licht kan uitdiepen. (tropicaltidbits.com)

Pim

Door Pim

Student Bodem, Water, Atmosfeer aan de Wageningen Universiteit (Nederland). Van jongs af aan ben ik al gepassioneerd door het weer! Mijn focus ligt op het schrijven van artikels rond tropische stormen.


Verder lezen

Alles bekijken

Weersverwachting Ronde van Vlaanderen 2024

6 uren geleden - 6 min. lezen
13

Natte lente na een El Niño-winter

4 dagen geleden - 7 min. lezen