Na extreme hitte opnieuw zwaar onweer woensdag?

Een groot deel van Europa kreunt momenteel onder een loden hitte met temperaturen die regionaal de 40°C overschreden. Gelukkig is dat in de Benelux niet het geval, maar toch komen we met 37-38°C zeer dicht in de buurt. Op dinsdag konden we nog profiteren van stabiel zomerweer, maar woensdag komt daar verandering in. Een lagedrukgebied schuift over onze streken en daarmee gepaard gaand zal de lucht steeds meer onstabiel worden. In de namiddag en avond schuift een thermische storing van west naar oost over de Benelux, meteen gevolgd door een dubbel systeem van koufronten. Deze markeren de overgang van heet en tropisch weer naar gematigd zomerweer. Op het grensvlak van beide luchtsoorten kan er potentieel zwaar onweer tot stand komen. Maar wat mogen we precies verwachten? Gaat het overal hevig onweren? Is er kans op hagel en zware windstoten?

• Weerliefhebber? Volg ons via X en Facebook
• Volg de interessante weerberichten op Youtube

Deelnemen aan discussie? Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als weeramateur of liefhebber van het weer aan het weerforum? Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s uploaden.

Extreme hitte in Europa

Europa wordt momenteel geteisterd door een zware hittegolf met regionaal temperaturen die de grens van 40°C overschreden. Vooral delen van Spanje en Frankrijk kreunden onder een loden hitte. Ook in de Benelux was het kreunen onder de hitte met op veel plaatsen temperaturen boven 35°C, zelfs regionaal tot 37-38°C. De extreme hitte wordt veroorzaakt door een krachtige rug van hogedruk over Centraal Europa. Aan de westelijke flank daarvan wordt zeer warme substropische lucht aangezogen rechtstreeks afkomstig van Noord-Afrika.

Op woensdag gaan de scherpste kantjes van de hitte er stilaan uit. Het wordt nog steeds tropisch warm, met de hoogste temperaturen in het oosten van de Benelux, Duitsland en NO-Frankrijk. Plaatselijk is nog 38-39°C mogelijk. In het zuiden van Spanje blijven temperaturen van meer dan 40°C mogelijk. Vanuit het westen dient zich een koufront aan, dat woensdagavond en donderdagnacht stilaan een eind zal maken aan de extreme hitte vanaf het westen. Voor de koudere lucht uit, bevindt zich een steeds meer onstabiele luchtmassa waarin stevige onweders kunnen gaan ontstaan.

Mogelijk zwaar onweer woensdagnamiddag en -avond

Tropische temperaturen in het oosten, mildere lucht in het westen

Woensdag wordt het opnieuw tropisch warm in het binnenland. Vooral in het centrum en oosten kan het nog tropisch warm worden met maxima tussen 30 en 34°C in de centrale delen en zelfs nog tot 35 à 38°C in de oostelijke delen. De hoogste maxima worden bereikt tegen de grens met Duitsland, en ook in Nederlands Limburg wordt het erg warm. Lokaal in West-Duitsland en in de Elzasregio kan het 38-39°C worden. In het uiterste westen, in de kustregio’s stroomt al sneller mildere zeelucht binnen waardoor het kwik daar snel getemperd wordt. Door de toenemende luchtvochtigheid zal het zwoel gaan aanvoelen.

Thermisch lagedrukgebied met aanscherpende wind

Woensdag zien we een thermisch lagedrukgebied ontstaan over het oosten van de Benelux dat later op de dag richting Duitsland migreert. Over de Britse Eilanden ligt een uitloper van hogedruk en daartussen ontwikkelt zich in de loop van woensdag een zone met sterke luchtdrukverschillen op korte afstand (sterke drukgradiënt). Dit zal ervoor zorgen dat de wind sterk zal toenemen in de namiddag.

Mildere zeelucht sluipt binnen

Verbonden aan het lagedrukgebied ontwikkelt zich een NO-ZW georiënteerde thermische vore die landinwaarts schuift en tot stilstand zal komen over het uiterste oosten en zuidoosten van de Benelux en West-Duitsland tegen de latere namiddag en vooravond. Voor de vore is de wind nog zwak tot soms matig uit variabele of zuidoostelijke tot zuidwestelijke richtingen. Achter de vore zal de wind abrupt draaien naar westelijke tot noordwestelijke hoek en sterk toenemen in kracht. Hiermee komt een stroming op gang van over de Noordzee met advectie van koelere zeelucht. Deze zal in botsing komen met de zeer hete lucht landinwaarts en zorgen voor een grote thermische instabiliteit in de wind, waardoor de wind erg vlagerig zal worden. Tezamen met de hogergenoemde sterke windgradiënt zal daardoor de wind sterk toenemen in de namiddag. We verwachten daarbij even windstoten tussen 40 en 65 km/u.

Koufront trekt van west naar oost

In het westen van de Benelux zal in de loop van de dag een stationair koufront, in feite een dubbel systeem, semi parallel aan de stroming blijven slepen. Dit koufront schuift dan later tijdens de vooravond en avond verder landinwaarts, voorafgegaan door onstabiele lucht. Achter dit front zal er opnieuw koude-advectie optreden met erachter aanvoer van mildere zeelucht donderdagnacht. Daarmee zal de hitte verdreven worden.

Wat mogen we verwachten van het onweer?

Op basis van bovenstaande kunnen we spreken van een complexe weersituatie waarbij verschillende systemen een rol gaan spelen. De meeste activiteit verwachten we op de thermische vore die over het oosten en zuidoosten van de Benelux tot stilstand zal komen. In de namiddag ontstaan er op dagelijkse gang daar door convectie vanaf de grond al stapelwolken die doorstoten tot verspreid zwaar onweer.

Lokaal zwaar onweer in het oosten

Met het arriveren van de thermische vore later in de namiddag en tijdens de vooravond zullen de onweersbuien zich meer en meer clusteren en oplijnen met een NO-ZW georiënteerde buienlijn langsheen de convergentiezone. Er kunnen lokaal stevige exemplaren tussen zitten met veel regen op korte tijd, hoge bliksemactiviteit, mogelijk ook hagel (1-4 cm) en felle windstoten. Er is kans op wateroverlast door de hoge waterlading van de buien en clustering langsheen de stationaire vore.

Supercel?

De weermodellen simuleren windstoten tussen 70 en 100 km/u in de onweders over het oosten en zuidoosten, lokaal zelfs de 100 km/u overschrijdend door sterke downdrafts, hoge waterlading in de buien en relatief droge lucht onderin met extra verdamping. Ook sluiten we supercellen niet uit, gezien de overlap tussen vrij sterke windschering en hoge energetische waarden in de atmosfeer. In de zwaarste buien zou dus lokaal ook rotatie kunnen zitten. De wolkentoppen kunnen potentieel tot -50°C koud worden. Daardoor achten we ook grote hagel mogelijk alsook de gesimuleerde windstoten.

Dynamiek in overlap met onstabiliteit en vochtigheid

De CAPE-waarden lopen op tot 1000-2500 J/kg, vooral in het oosten. In het westen is de energie beduidend lager door de koelere zeelucht en het koufront dat binnensluipt. De windschering bedraagt 25-40 knopen in het oosten, tot 50 knopen of zelfs iets meer in het westen. Deze wordt veroorzaakt door een aankomende hoogtetrog en de nabijheid van een jetstreak. Het dynamisch karakter wordt nog ietwat verhoogd door PVA (positive vorticiteitsadvectie) aan de voorzijde van de hoogtetrog boven de UK. Daarmee zijn er voldoende ingrediënten aanwezig voor zwaar onweer! (vocht, onstabiliteit én dynamiek).

Ook op het koufront zullen nog buien ontstaan vanaf het westen, maar deze zullen minder intens uitpakken en vooral vanop middelbare hoogte ontstaan. Lokaal is nog een onweer mogelijk aan de voorzijde vooral in het centrum en oosten. Het westen blijft gevrijwaard met doodgewone buien. Het tweede koufront zal vooral gepaard gaan met lage bewolking en stapelbewolking tijdens de late avond en nacht. Dit zal niet actief meer zijn, met mogelijk lokaal nog een spatje regen of een bui.