Flashback naar sneeuwsituatie 12/02/25

De winter 24-25 was niet meteen zeer spectaculair te noemen qua langdurige vorst- en sneeuwperiode. Sommige dagen kwam de sneeuw weliswaar onverwacht, maar het wordt de laatste jaren toch veel moeilijker om een solide winterprik te activeren. Vandaag blikken we terug op de sneeuwsituatie van 12 februari 2025. Samen met collega Tim de Lange analyseren we deze bijzondere weersituatie.

• Sneeuw in je regio? Check onze weerkaarten
• Volg jij onze weerberichten al op Youtube?

Koudeput verantwoordelijk voor erg veel sneeuw

Op de 10 februari zorgde een storing bij een depressie voor de eerste neerslag die maand. In het zuiden begon het licht te regenen. Deze neerslag breidde zich in de loop van de dag verder naar het noorden uit. Er stond een matige tot (vrij) krachtige noordoostenwind en de maxima lagen rond 3-4 graden. In de avond was er op een aantal plaatsen sprake van natte sneeuw. De sneeuw bleef toen nog niet op het wegdek liggen maar de temperatuur daalde wel tot onder 1 graad.

Het lagedrukgebied, een zogenaamde ‘koudeput’ (een depressie met lage temperaturen in de hogere luchtlagen) trok op 11 februari noordoostwaarts over het land. De bijbehorende fronten zorgden voor bewolkt en regenachtig weer, bij middagtemperaturen rond 5°C. In het noorden ging de neerslag over in sneeuw en daalde de temperatuur tot dichtbij het vriespunt. Op de 11e viel er 2 tot lokaal 5 cm in het noordoosten.

Een dag later viel plaatselijk veel meer sneeuw dan verwacht. Het lagedrukgebied bleef op de 12 e lange tijd boven onze omgeving. De sneeuwval intensiveerde in een strook van Leek tot Dokkum met uiteindelijk een sneeuwdek van 10 tot 20 cm tot gevolg. In het Friese dorp Buitenpost werd uiteindelijk een sneeuwhoogte gemeten van meer dan 20 centimeter! De sneeuw bleef daar overigens nog heel wat dagen liggen.

Mijn persoonlijke ervaring met de “sneeuwchaos”

Via de A6 en A7 ben ik eerst naar Buitenpost gereden om vervolgens richting het zuidoosten de sneeuwdump regio af te gaan richting Leek. In de avond via de A28 weer terug naar het zuiden. Ongeloofelijk wat een verschillen er waren op relatief korte afstand. Bij Heerenveen lag een gebroken sneeuwdek (16:35u) en bij Beesterzwaag was pas voor het eerst een gesloten sneeuwdek zichtbaar (16:45u) en werd het landschap echt wit.

• Hoe wordt sneeuw gevormd?

Bij afslag 31 ‘Frieschepalen’ eraf gegaan, daar lag zo’n 5cm (16:55u). Daarna ging het hard toen ik noordwaarts over de N358 reed. In Buitenpost lag ruim 20cm! In het gras zelfs tot 23cm gemeten (17:15u) en ook op de fietspaden lag daar 14cm, ze bleven daar maar sneeuwschuiven.

Toen de plaatsjes Gerkesklooster (18cm), Grootegast (15cm) en Leek (16cm) afgegaan om meer sneeuwmetingen te doen. Voorbij Leek werd het sneeuwdek weer snel minder. Voorbij Assen lag er slechts nog enkele centimeters en bij Hoogeveen lag nog iets van sneeuw in de berm.

Hoe zeldzaam is een sneeuwdek van +20cm?

Een sneeuwdek van meer dan 20 centimeter komt in Nederland zo’n eens in de 5 tot 10 jaar voor. In de kustprovincies is de kans op een dik pak sneeuw over het algemeen kleiner, met uitzondering van het Waddengebied. Bij een koude noordoostenwind kunnen de Waddeneilanden soms ook te maken krijgen met aanzienlijke sneeuwval.

• Enkele voorbeelden uit het verleden zijn: – Oorlogswinter 26-27 januari 1942: Op 26 en 27 januari trok een diepe depressie over Zeeland naar het zuidoosten, wat in het westen van het land resulteerde in meer dan 30 cm sneeuwval.
• De sneeuwstorm van 1979: meer dan 60 cm sneeuw op enkele plekken in het noorden van Nederland, wat resulteerde in enorme sneeuwduinen en verkeerschaos.​
• Zware sneeuwval in het noorden 2 maart 2005: Dit was een van de meest extreme sneeuwvalperiodes in recente geschiedenis, in Friesland, met name in Sneek en Heeg, werd een sneeuwdek van respectievelijk 54 en 50 cm gemeten.​
• Sneeuwstorm 17 december 2010: In sommige delen van de Veluwe viel meer dan 30 cm sneeuw, en in Hoog-Soeren werd zelfs 40 cm gemeten.
• Zware sneeuwval december 2017: Tijdens een sneeuwvalperiode viel er op de Veluwe en de Utrechtse Heuvelrug 20-30 cm sneeuw.
• Sneeuwstorm ‘Darcy’ februari 2021: in het oosten viel ruim 20 cm.

Verklaring van de grote verschillen

Wat de sneeuwsituatie van 12 februari 2025 zo bijzonder maakte waren de grote verschillen in sneeuwdikte over een relatief kleine afstand, slechts enkele kilometers. Doordat het lagedrukgebied bleef rondtollen bleef het noorden van het land op de grens tussen de koudere en warmere luchtsoorten.

Vanuit het (noord)oosten werd koude continentale lucht aangevoerd, terwijl vanuit het (zuid)westen vochtige maritieme lucht binnen kwam. Deze grens van luchtsoorten bleef in de ochtend van 12 februari enkele uren vrijwel stationair (met nauwelijks verplaatsing) liggen.

Door zogenaamde opglijdingsprocessen (waar de lucht omhoog wordt gedwongen) intensiveerde de winterse neerslag en was er langdurig sprake van matige tot zware sneeuwval in en relatief smalle strook.

Gevolgen van de sneeuwval

De A7 tussen Groningen en Heerenveen was enkele uren volledig onbegaanbaar door hevige sneeuwval. Automobilisten gleden massaal van de weg en raakte vast in de sneeuw. Niet alleen daar maar ook op andere plekken gebeurde verkeersongelukken, gleden auto’s van de weg en was er sprake van langere reistijden en vertragingen. Het busverkeer in met name Drenthe en Groningen werd tijdelijk geschrapt. Ook rijexamens gingen niet door.

Op het vliegveld van Groningen/Eelde was begin van de ochtend de landingsbaan al preventief gesproeid om verdere accumulatie te voorkomen, maar ook daar waren de omstandigheden ernstiger dan verwacht. Rond 09:30u sneeuwde het met een dusdanige hoge intensiteit waarbij de RVR (runway visible range) waardes terugliepen tot 300 a 400 meter. Dit hield langdurig aan. De temperatuur was daar gedaald naar -0,6°C. Na contact met de regiometeoroloog bleek dat niemand dit zag aankomen.

Rond 10:15u werd al 8cm sneeuw gemeten en moest de luchthaven sluiten. De winterse neerslag nam in de middag af en na intensief sneeuwruimen was vanaf 14:30u vliegverkeer weer mogelijk. Naast de bovenstaande gevolgen was er natuurlijk ook sprake van veel winterpret.

Code oranje voor sneeuw?

De vraag is of iedereen voldoende was voorbereid op de situatie. In de modelbeoordeling van het KNMI werd gesproken over lichte sneeuwval van 1 tot maximaal 3 cm accumulatie. Ondanks de extreme situatie heeft het KNMI geen code oranje afgekondigd, wat voor verbazing zorgde bij weggebruikers en meteorologen. De criteria van 3-5 cm sneeuw in 1 uur tijd en/of 5-15cm in 6 uur tijd werd immers ruimschoots gehaald.

Maatregelen voor de toekomst

De waarschuwingen die door het KNMI worden uitgegeven zijn op grote schaal (provincieniveau), terwijl gevaarlijk weer regelmatig in een veel kleiner gebied optreedt. Het KNMI is hier wel mee bezig. Ook is het KNMI bezig met de verbetering van weermeldingen op hun nieuwe ontwikkelde app. Er is een systeem ontwikkeld waarmee deze afzonderlijke gevaarlijke (winterse)buien worden herkend en gevolgd.

• Ontdek vandaag ook Weerflash!

Ook slimme elektronische waarschuwingsborden kunnen bijdragen aan de verkeersveiligheid. Door geavanceerde meteorologische gegevens lokaal te koppelen aan verkeersinformatie, kunnen deze borden niet alleen weersomstandigheden signaleren, maar ook weggebruikers optimaal voorbereiden op wat komen gaat.

• Bekijk het weerbericht voor je eigen locatie