Broeierige hitte in Spanje, gemixt met een DANA, onweer en calima

De weergoden weten niet wat ze willen in Spanje, dus gooien ze verschillende fenomenen bijeen. Sinds vorige week is het broeierig heet en onweerachtig. Grote onweerswolken pakken samen en dragen bij tot een beklemmend gevoel. Het kwik spatte uit de thermometers bij meer dan 40 graden, o.a. in Andalusië. In Madrid zijn de luchten geladen grijs en wazig hoewel de zon nog te zien is (maar vooral te voelen). Saharastof speelt ook een rol in de aanblik van de hemel. Woensdag gaan de temperaturen een beetje dalen. Een DANA ziet kans het schiereiland te bereiken en brengt even wat verkoeling en een paar kletsen regen, maar daarna keert de hitte in Spanje terug.

Ons DANA heeft zich al flink uitgeleefd dit voorjaar. Ze werkte ferm op ons systeem. Zo deed ze de paasvakantie en het brugweekend van mei in regen verzuipen. De Canarische Eilanden liet ze evenmin links liggen. Maar nu het zo heet is, is de DANA voor de verandering welkom. Maar wie of wat is DANA? Het is een koude luchtlaag op hoogte, afgesnoerd van de straalstroom. Het is een fenomeen dat het kwik doet dalen en soms tot gevaarlijke weerssituaties leidt.

• DANA in mei (“depresión aislada en niveles altos” of afgesnoerde hoogtelaag).

• Dezelfde luchtdrukconfiguratie zorgt in de loop van deze week voor de ‘lavalamp’, of Spaanse Pluim, die haar hete adem richting Benelux blaast.
• Intussen bibbert zuidelijk Afrika in sneeuw en kou.

Meer dan 40 graden in Spanje

De intense hitte van dit weekend zet zich het eerste deel van deze week voort. De warmte stroomt toe vanuit Marokko, aangezogen door een lagedrukgebied ten westen van Portugal (de feitelijke DANA).

Spanje ligt bovendien in de warme sector van een frontaal systeem. Vandaar dat de CAPE-waarden, die een idee geven over de kans op onweer, hoger zijn dan gewoonlijk. Een signaal van onstabiele luchten die staan te popelen om amok te maken.

• Ook in de VS kan het weer zwaar tekeer gaan binnen de warme sector in typische stormsystemen.

De temperaturen stegen tot 42°C in delen van Andalusië. Op maandag werden er temperaturen van 41,5°C gemeten in Almadén (Ciudad Real) en 40,8°C in Granada. Het patroon van temperaturen is nu al onregelmatig door verspreide wolkenlappen en onweerszones.

Onweer in Spanje door DANA: woensdag

De DANA brengt woensdag over het algemeen wat verkoeling door een neerslagzone die over de peninsula trekt. Het benauwde gevoel valt even weg.

De DANA brengt niet alleen meer bewolking, maar ook een verhoogde kans op stevige onweersbuien in grote delen van het land. Deze weersverandering zal de temperaturen op veel plaatsen flink doen dalen. In regio’s als Galicië, Castilla-La Mancha, het westen van Andalusië en delen van de centrale gebergtes kan het kwik tot 6 tot 8 graden zakken. Maar niet overal wordt het beduidend koeler.

• Bliksem bestaat in alle vormen en maten. Zo bestaat er ook iets als microbliksem.

Toch niet overal veel koeler

Vooral het noorden van het Iberisch Schiereiland krijgt te maken met een duidelijke stijging van de temperaturen. In het oostelijk deel van Cantabrië en in de Ebrovallei kunnen de temperaturen oplopen tot 35 graden.

Ondanks verspreide en tijdelijke temperatuurdalingen blijven er waarschuwingen van kracht vanwege de hitte. De valleien van de rivieren Guadiana, Guadalquivir en Ebro, met name ter hoogte van Zaragoza, is er sprake van een oranje waarschuwing, met verwachte maxima boven de 39 graden. In Córdoba, Jaén, Sevilla, Granada (Andalusië) en Badajoz (Extremadura) en Lleida (Catalonië) kunnen de temperaturen oplopen tot boven de 38 graden.

• Een grote onweerszone is ook al over Centraal-Europa getrokken.

In andere noordelijke plaatsen, zoals in Burgos, Huesca, Teruel en delen van de Ebrovallei, worden maxima van boven de 36 graden verwacht. Ook in de Pyreneeën wordt het mogelijks meer dan 34 graden, wat ongewoon hoog is voor juni.

Calima: Saharastof

Deze week is er nog een complicerende factor van de partij. De komst van een calima, de benaming voor stof uit de Sahara, vertroebelt de lucht. Een oranje gloed versluiert de hemel op de plaatsen waar de calima het dichtst is. De luchtkwaliteit kan significant verslechteren. Deze omstandigheden versterken de benauwdheid, vooral in het zuiden van Spanje. Gezondheidsklachten kunnen de kop op steken bij kwetsbare groepen.

Afkoeling van korte duur

De afkoeling is dus van korte duur want vanaf donderdag krijgt een rug opnieuw de overhand, waardoor het weekend opnieuw snikheet belooft te worden. In de vallei van de Guadalquivir gaan de temperaturen opnieuw flirten met veertigtallen, waarmee een nieuwe periode van verzengende hitte in aantocht is.

Kortom, Spanje wordt deze week heen en weer geslingerd tussen extreme hitte, een stofferige calima en tijdelijk verlichting brengende onweersbuien. Het blijft dus opletten geblazen voor hitte-gerelateerde risico’s, vooral in het binnenland en het zuiden van het land.