De ozonlaag herstelt door het beteugelen van schadelijke gassen
0
Het gat in de ozonlaag herstelt. En dat is zo dankzij menselijke actie en niet een gevolg van natuurlijke fenomenen. Dat bewees een team van het MIT. Het is tevens een positief bewijs dat de internationale gemeenschap in staat is actie te ondernemen en de uitstoot van schadelijke stoffen aan banden te leggen.
- Volg de weerupdates op de voet via Facebook en Twitter
- Volgen jullie al de weerberichten op Youtube?
- Bekijk het weerbericht voor de komende dagen
De ozonlaag is een beschermende laag rondom de planeet die schadelijke ultraviolette straling tegenhoudt. Sinds midden jaren tachtig merkte men een verdunning van deze laag op, het gat in de ozonlaag, dat zich elke lente boven Antarctica opent. In feite gaat het niet zozeer om een gat, maar om een verdunning van die laag. Vandaag de dag is het gat in de ozonlaag er nog steeds, maar ozon accumuleert opnieuw in de uitgedunde laag.
Ozonlaag en Montrealprotocol
Er zijn stemmen die beweren dat het ozongat zichzelf heeft hersteld, maar nieuw onderzoek bewijst het tegendeel. Het herstel is te danken aan het bewuste beteugelen van de chemische stoffen die deze cruciale laag in de atmosfeer schade toebrengen. De studie van het MIT (zie bron onderaan) is de eerste die statistisch bewijs levert – met een betrouwbaarheid van 95% – van de manier waarop het gat in de ozonlaag ‘geneest’.
- Lees hier een uitgebreidere uitleg over wat ozon precies is.
Dat is op zich zeer goed nieuws. Niet alleen omdat de ozonlaag ons en de rest van het leven op aarde beschermt, maar ook omdat het aantoont dat het mogelijk is natuurproblemen op te lossen, door samenwerking en door het aangaan van internationale conventies. Vooral het Montrealprotocol, een internationaal verdrag getekend op 16 september 1987, was doorslaggevend. Het verdrag werd zes keer herzien en stelde een uitfasering en/of plafonnering voorop van gehalogeneerde koolwaterstoffen en andere schadelijke substanties. Voor elke soort stof binnen deze groep, stelde het verdrag een tijdsperiode voorop binnen dewelke de productie van deze stoffen moet worden stopgezet.
Welke stoffen brengen schade toe aan de ozonlaag?
De bekendste zijn de cfk’s of chloorfluorkoolwaterstoffen. Ze werden gebruikt in koelmiddelen, drijfgassen en oplosmiddelen. Halonen (bevat broom) zijn een onderdeel van brandblusmiddelen. Tetrachloorkoolstof (CCl₄) en methylchloroform (CH₃CCl₃) zijn industriële oplosmiddelen. Methylbromide of broommethaan (CH₃Br) is een pesticide en begassingsstof in de landbouw.
Merk op dat deze stoffen chloor en broom bevatten. Broom breekt ozon af waarbij deze laatste omgezet wordt in normale zuurstof en een reactief, vrij zuurstofatoom. Ook chloor vernietigt ozonmoleculen, hoewel broom vele malen effectiever is in de afbraak van ozon.
Hoe menselijk effect onderscheiden?
Hoewel het Montrealprotocol van start was gegaan en positieve resultaten leek te boeken, bleef het toch moeilijk het ene van het andere effect te onderscheiden. Zo hebben ook de El Niño en La Niña fenomenen een invloed op de ozonlaag alsook de poolwervel.
- Hoe zit het met het ozongat boven Antarctica? (toestand 2020)
Zoals net besproken in het artikel over de invloed van zee-ijs op klimaat, en hoe een bepaalde invloed geïsoleerd kan worden, gebruikte het team het ‘’vingerafdruk’-model (fingerprinting model) dat ontwikkeld is door Nobelprijswinnaar Klauss Hasselman. Bij deze methode kunnen menselijke van natuurlijke impacts onderscheden worden. Om de menselijke impact te isoleren werden verschillende model-runs uitgevoerd voor een hypothetische wereld met of zonder broeikasgassen en met of zonder ozonafbrekende gassen. Ook historische data (laatste 15 jaar) werden ingelezen.
Herstel dankzij mens
De resultaten tonen duidelijk aan dat de ozonlaag herstelt dankzij de menselijke acties (het verminderen van de uitstoot van schadelijke gassen). Bovendien is het onderzoek voor 95% betrouwbaar. De kans dat andere factoren de aanrijking in ozon veroorzaakten, is dus erg klein. De onderzoekers hopen dat tegen 2035 het ozongat soms volledig weg is. En sommige jonge mensen zullen misschien meemaken dat er überhaupt geen gat in de ozonlaag meer is.
Hoe belangrijk is de ozonlaag precies? Wel, het leven zou miljoenen jaren pas uit de zee gekomen zijn om het land te bevolken van zodra er genoeg ozon was. Alleen dan was het veilig op het land. Heel belangrijk dus.