Aanhoudende bosbranden in Alaska

In de uitgestrekte wildernis van Alaska woeden momenteel honderden bosbranden die samen al tienduizenden hectares land in de as hebben gelegd. Wat ooit als incidenteel natuurverschijnsel gold, lijkt zich in recente jaren te ontwikkelen tot een structureel zomers probleem. Vooral het binnenland van Alaska heeft sinds eind juni te maken met een reeks grote brandhaarden, aangewakkerd door een combinatie van droogte en hoge temperaturen. Hoe lang houden deze branden nog aan?

Waar brandt het momenteel in Alaska?

Volgens het Alaska Interagency Coordination Center zijn er momenteel meer dan 400 actieve branden (brandend of (na)smeulend), waarvan de meeste zich bevinden in de regio’s rond Fairbanks, Tok en de Yukon Flats. In de afgelopen week zijn meerdere kleinere dorpen en nederzettingen in staat van paraatheid gebracht vanwege oprukkende vuurfronten. De grootste brand tot nu toe, in het gebied ten noordoosten van Tanana, heeft al meer dan 65.000 hectare bos verwoest. Rook van de branden is via de hogere luchtlagen inmiddels doorgedrongen tot over Anchorage en zelfs delen van Canada.

Meteorologische omstandigheden

Het huidige vuurgevaar komt niet uit de lucht vallen. Juni 2025 was voor grote delen van Alaska uitzonderlijk droog. Er viel op sommige plaatsen minder dan de helft van de normale neerslaghoeveelheid. In combinatie met lage luchtvochtigheid en een toegenomen aantal blikseminslagen (vooral droge onweersbuien), ontstaat een uiterst brandbaar mengsel. Bos- of natuurbranden ontstaan relatief vaak door blikseminslagen.

Terugkerend fenomeen?

Hoewel grote branden in Alaska niet nieuw zijn, het hoort bij het natuurlijke ecosysteem, valt op dat de brandseizoenen steeds vroeger beginnen en intenser verlopen. De gemiddelde jaarlijkse oppervlakte die door brand wordt getroffen, is in de afgelopen 20 jaar bijna verdubbeld. Ook zijn er meer ‘zombie fires’: smeulende veenbranden die ondergronds overwinteren en in het voorjaar weer oplaaien. Klimaatonderzoekers wijzen op de snelle opwarming van het noordpoolgebied, waar Alaska onderdeel van is.

Volgens de NOAA warmt Alaska meer dan twee keer zo snel op als het mondiale gemiddelde, ook wel Arctic Amplification genoemd. Minder sneeuwbedekking in het voorjaar leidt tot snellere verdamping en opdroging van de bovenste vegetatielagen.

Barslechte luchtkwaliteit

De rookontwikkeling heeft inmiddels effect op de luchtkwaliteit in delen van centraal en zuidelijk Alaska. Satellietbeelden laten een brede rookpluim zien die zich tot ver over de Yukon River uitstrekt. In Fairbanks en Palmer zijn luchtkwaliteitsindexen (AQI) van boven de 150 gemeten; ongezond voor kwetsbare groepen. De rook verspreidt zich via de bovenlucht ook richting het zuiden van Canada en kan, afhankelijk van de windrichting, incidenteel zelfs delen van de Amerikaanse westkust bereiken.

Vrij gunstige weersverwachting

Komende week blijft het weerbeeld voor de brandregio’s weinig hoopgevend. Hoge druk blijft boven het binnenland dominant, met temperaturen tussen de 20 en 25 graden Celsius in het binnenland van Alaska. Wel is er kans op geïsoleerde onweersbuien, vooral in de namiddag en avonduren, maar deze brengen weinig neerslag en kunnen juist extra blikseminslagen veroorzaken; wat meer kwaad dan goed doet.