Nieuwe theorieën over onze Aarde

Het klinkt als pure science-fiction, maar het verhaal van Jules Verne “Reis naar het middelpunt van de aarde” lijkt nu een tikkeltje realistischer dan in 1864 toen het boek voor het eerst verscheen. In het boek reizen professor Lindenbrock, zijn neef Axel en hun gids Hans af in een IJslandse vulkaan en bereiken zo het middelpunt van de aarde. Daar bevindt zich een zee die naar de professor Lindenbrock genoemd wordt.

Theorieën over onze Aarde

Wetenschappers, meer bepaald geologen, zijn er tot op vandaag niet in geslaagd om veel dieper dan 12 km in onze aardkorst te boren. Dit is slechts een fractie van de 6400 km naar het hart van onze blauwe planeet. Het Japanse onderzoeksschip Chikyu (dat ‘Aarde’ betekent) zal in de Stille Oceaan door de korst boren tot in de bovenmantel.

Dit is het meest geavanceerde boorschip ter wereld met zijn 210 m lengte en 130 m hoogte. Het schip vaart sinds 2002. Kostenplaatje van dit project… zo’n miljard dollar (0,7 miljard euro). Men hoopt hiermee voldoende stalen te verkrijgen om de omstandigheden diep onder de aarde te kunnen bestuderen.

Maar geologen willen nog dieper kijken, tot helemaal in de kern. Aangezien onderzoek moeilijk tot niet haalbaar is, ontstaan veel theorieën. Zo komen wetenschappers nu en dan met nieuwe vaststellingen en ideeën op de proppen.

Platen smelten niet onder de aardkorst

Een van die nieuwe vaststellingen gaat over het verdwijnen van platen onder de aardkorst. Aanvankelijk geloofde men dat de oceaanplaat (eerder dun) bij een botsing met een continentale plaat (dikker en steviger) verdwijnt onder deze plaat en in de mantel volledig versmelt met het hete magma.

Een nieuwe theorie stelt echter dat deze platen die onder de aardkorst verdwijnen niet oplossen en versmelten, maar dat de zwaardere delen ervan op een bepaalde diepte blijven liggen afhankelijk van hun zwaarte. Dit kan variëren van 660 km (de transitiezone tussen de boven- en ondermantel) tot 2890 km (helemaal onderaan in de ondermantel) diep.

• Meer informatie over platentektoniek en aardbevingen

Water onder de aardkorst

Een tweede nieuwe vaststelling werd gedaan door seismische proeven uit te voeren op de aarde. De resultaten zijn verbluffend en spreken over een grote watermassa onder het aardoppervlak. Het water mag hier niet vergeleken worden met het vloeibare water zoals in onze oceanen, maar het gaat om de ingrediënten van water die vastgehouden worden in de gesteenten.

Het gaat hier om de rotsachtige transitiezone tussen de bovenmantel (ca. 700°C) en de ondermantel (ca. 4000°C). Daar zou zich voldoende water bevinden om alle oceanen van onze planeet tot drie keer toe te vullen! Deze ontdekking zou kunnen inhouden dat het water van de aarde mogelijks niet afkomstig is van ijskometen die ingeslagen zijn na de vorming van onze planeet, zoals eerder aangenomen.

Het water zou van binnenuit gekomen zijn en naar buiten zijn gestuwd door vulkanische activiteit waardoor oceanen stapsgewijs ontstonden. Dit water zou ook een buffer vormen waardoor de oceanen zoals we ze kennen al miljoenen jaren ongeveer even groot blijven.

Hoe het ondergrondse water van de aarde er precies uitziet is nog niet echt gekend. Mocht het van Jules Verne afhangen dan was het water een zee omringd met prehistorische bossen en bewoond door prehistorische dieren en een prehistorische mens.

Bron: WIB, Science (Schmandt en Jacobsen)

Bron afbeelding: ‘Encyclopedie van de aarde’, John Farndon, 1994, Deltas; shipspotting.com (door Julian)