30 september 2016 - 5 min. lezen 8 reacties

Vandaag werd de historische missie van ESA’s Rosetta afgerond. Met een gecontroleerde afdaling kwam Rosetta terecht op het oppervlak van de komeet 67P/Churyumov-Gerasimenko. Een primeur… en bovendien, een hoogtepunt voor het European Space Agency!

Extra updates via de Facebookpagina NoodweerBenelux

Waarom worden kometen onderzocht?

Kometen zijn als het ware tijdcapsules met primitief materiaal dat is overgebleven uit het tijdperk toen de zon en de planeten gevormd werden. Men bestudeert het gas, het stof en de structuur van de kern. Kortom alle organische materialen die aan de komeet verbonden zijn. De Rosetta-missie vormt de sleutel tot het ontsluiten van de geschiedenis en de evolutie van ons zonnestelsel. Daarom is deze missie van groot belang geweest.

Vooraf aan de lancering

Op 2 maart 2004 werd Rosetta gelanceerd. Sindsdien maakte het tuig zes banen rond de zon, legde het bijna 8 miljard kilometer af, ontmoette het twee asteroïden, passeerde het de aarde driemaal en Mars eenmaal. In januari 2014 werd de apparatuur na 31 maanden in deep-space winterslaap wakker gemaakt om uiteindelijk bij de komeet aan te komen in augustus 2014.

Nadat het ruimtetuig in een baan om de komeet kwam, werd de lander Philae in november 2014 gelost. Deze landde na enkele malen te botsen uiteindelijk in een niet zo gunstige positie waardoor het contact na enkele uren werd verbroken door gebrek aan zonlicht en dus energie. Rosetta bleef de evolutie van de komeet volgen tijdens hun dichtste benaderingen tot de zon en daar buiten.

Landingsplaats van de sonde Philae
Op deze plek is sonde Philae in 2014 terechtgekomen. (ESA/Rosetta/MPS for OSIRIS Team)

Resultaten van de Rosetta-missie

Tijdens de missie werd al vroeg opgemerkt hoe merkwaardig de vorm van deze komeet is. Wetenschappers ontdekten dat de komeet uit twee lobben bestaat die onafhankelijk lijken gevormd te zijn, maar misschien in de vroege dagen van het zonnestelsen aan lage sneheid gebotst zijn. De gassenanalyse van de kern van de komeet leidde tot de ontdekking van moleculen van zuurstof en stikstof en water met een andere ‘smaak’ als dat van onze oceanen.

Deze samenstelling zou erop wijzen dat de komeet ontstond in een zeer koude regio van de de protoplanetaire nevel toen het zonnestelsel meer dan 4,5 miljard jaar geleden werd gevormd.

Ook ontdekte men dat een komeetinslag op aarde nooit voor zoveel water kan zorgen om onze oceanen mee te vormen, zoals eerder wel eens gedacht werd. Toch stelt Rosetta niet teleur. Het heeft het aminozuur glycine, dat gewoonlijk gevonden wordt in eiwitten en fosfor, gedetecteerd. Dit is een belangrijke component in DNA en celmembranen.

Ook werden talrijke organische verbindingen gedetecteerd zowel door Rosetta als door Philae aan het oppervlak. Dit zijn slechts enkele zaken die ontdekt zijn.

De dagen voor de landing

http://www.esa.int/spaceinvideos/content/view/embedjw/475399

In bovenstaand filmpje van ESA is Rosetta’s laatste traject te zien van de laatste tien dagen voor de landing op 67P/Churyumov-Gerasimenko. Op 29 september, gisteren dus, veranderde Rosetta van koers en werd op en ‘collision course’ gezet naar de komeet. Rosetta moest 19 km zakken om het oppervlak te bereiken.

Het toestel viel vrij naar beneden, zonder extra manoeuvres. Tijdens de afdaling had Rosetta de kans om het gas, het stof en het plasma in de nabije omgeving van de komeet te bestuderen. Daarnaast stuurde het hoge resolutie beelden door. Voor de impact werden deze beelden naar de aarde doorgestuurd. Alle communicatie met het ruimtetuig is nu verbroken sinds de impact.

Verdere studies of beelden van ter plaatse zijn dus niet mogelijk. Wetenschappers hebben nu voldoende data om nog jaren verder onderzoek rond te doen. Dan hebben we toch nog niet het laatste van Rosetta gehoord.

Landing Rosette live

In het Duitse Darmstadt werd de landing van Rosetta op de voet gevolgd. Via een livestream konden wij meekijken, interviews volgen en uit eerste bron horen dat de missie voltooid was. Aangezien er geen videofunctie op Rosetta aanwezig was, kon men niet juist zien wanneer deze geland was. Hoe kon men dan wel weten dat Rosetta is aangekomen op 67P/Churyumov-Gerasimenko? Eenvoudig… men verliest het signaal. Het was uiterst stil in de controleruimte in de minuten voor de landing.

Op het moment dat op het grote scherm de grafiek naar beneden zakt, volgt er een matig applaus uit. Het was nog even wachten, er werd nog wat gepraat in de microfoons en dan was het zover: gejuich en geklap weerklonken in de zaal. Opgelucht begon men elkaar te omhelzen, werden schouderklopjes gegeven en werden handen geschud.

De opluchting was wel aanwezig, maar tezelfdertijd hangt er een ietwat trieste sfeer omdat de missie nu definitief afgelopen is. Iets later komt Patrick Martin (planetair wetenschapper en mission manager) in beeld en kondigt officieel aan dat de operatie ‘Rosetta’ is beëindigd en dat de hele missie een succes geweest is. Uiteraard mochten de uitvoerige dankbetuigingen niet ontbreken.

Zicht op de komeet vanop 15,5 km afstand
Deze foto werd genomen op zo’n 15,5 km boven de komeet 67P/Churyumov-Gerasimenko.

Dit is het laatste beeld dat Rosetta heeft doorgestuurd voor de impact.

Het laatste beeld dat Rosetta heeft doorgestuurd
Dit is het laatste beeld dat Rosetta heeft doorgestuurd. Het is genomen op zo’n 20 m hoogte. De schaal is ongeveer 5 mm/pixel en de afbeelding meet ongeveer 2,4 m (lengte).

Opluchting, maar ook een triest afscheid

Men mag gerust stellen dat dit een van de meest geslaagde ruimtemissies is. Het prijskaartje was echter ook niet mals met zo’n slordige 1 miljard eurootjes. De ruimtesonde heeft haar missie met glans volbracht en blijft nu achter op deze grillige komeet 67P/Churyumov-Gerasimenko, niet zo ver van de sonde Philae. Goodbye Rosetta, sleep tight!

http://www.esa.int/spaceinvideos/content/view/embedjw/475844

Bronnen: ESA/Rosetta/MPS for OSIRIS Team MPS/UPD/LAM/IAA/SSO/INTA/UPM/DASP/IDA

Gastblog

Door Gastblog

Expert in weer en klimaat of een ander boeiende niche in de wetenschap? Geregeld worden wetenschappers aan het woord gelaten via een gastblog.


Verder lezen

Alles bekijken