28 juli 2016 - 6 min. lezen
2 reacties 2

Het onweersseizoen verloopt met name voor de westelijke delen van de Benelux teleurstellend. De oostelijke regio’s zaten vaak langer in de warme lucht waardoor het er vaker tot onweer kwam. De laatste warmtegolf leverde vorige week woensdag 20 en donderdag 21 juli lokaal nog flinke onweersbuien op. Stormjager en blogger Paul Begijn zocht de onweersbuien op.

Toegegeven, ook ik ervaar het onweersseizoen voor mijn eigen regio als enigszins teleurstellend. De huidige saaie weerperiode draagt ook niet bij om dat gevoel positiever te maken. Toch is dat gevoel niet helemaal terecht. Als ik een blik in mijn fotomap werp, kom ik tenminste twaalf fotoreportages tegen van stormchases van afgelopen seizoen.

Maar wel allemaal situaties waarbij ik het onweer opzocht, voornamelijk in de zuidoostelijke en oostelijke helft van de Benelux en zelfs over de grens, in Duitsland. Ook de afgelopen warmtegolf bracht weer enkele dagen met onweer. Regionaal kwam het zelfs tot een hittegolf. En laat hitte nou net een belangrijke voorwaarde zijn voor stevig onweer.

Hoge CAPE waarden

De kaarten voor woensdag 20 juli zagen er al ruim vooraf interessant uit. De meeste modellen lieten ruim een week vooraf al een flinke bonk met CAPE over de Benelux trekken. Hoewel de CAPE-waarden (beschikbare energie die nodig is om onweer te krijgen) behoorlijk de pan uitrezen, weten we inmiddels dat er veel meer ingrediënten van belang zijn om onweer te krijgen. Immers moet de hoeveelheid CAPE wel benut worden.

Er is een trigger nodig om de boel te laten ontploffen. Dat kan de aanwezigheid van een lagedrukgebied of de nabijheid van de straalstroom (harde wind op 10 kilometer hoogte) zijn. Beiden waren echter de grote afwezige en dus was het nog maar de vraag of het zou lukken om onweer te krijgen. Een convergentielijn zou het onweer ditmaal moeten gaan triggeren. Gebeurt dat niet, dan spreken we van een glazen front. Ofwel een lijn met potentieel veel onstabiliteit waarop niks gebeurt.

Convergentielijn

Met name weermodel WRF had de convergentielijn, een plek waar twee luchtstromen bij elkaar komen, al een aantal dagen goed in de smiezen. In een lijn vanaf ’s-Hertogenbosch naar het noordoosten van Nederland zouden de buien opleven. De buienmodus die was afgegeven ging voornamelijk uit van matig georganiseerde onweersbuien waarbij de kans op noodweer niet bijzonder groot was.

Hoewel de verwachtingen niet hoog gespannen waren, heb ik toch de gok gewaagd om woensdag een locatie te zoeken en de mogelijke onweersbuien op de gevoelige plaat te leggen. Ik sprak af met Michel (Weervideo’s Nederland) bij de carpool in Drunen (Noord-Brabant).

Om onze route te bepalen hielden we het weermodel WRF aan met de initiatie van buien boven het rivierengebied. Via de A59 en A50 reden we richting Arnhem bij Heteren, waar we een eerste stop maakte. Na de nodige hamburgers te hebben weggewerkt en wat wolkjes te hebben bestudeerd, kwamen we al snel tot de conclusie dat we in deze omgeving prima zaten. De lucht zag er onstabiel uit met cumulus castellenus en cumulus congestus. Er waren duidelijk stijgbewegingen te zien, alleen strandden die pogingen veelal in de te droge lucht.

Opvallend daarbij was dat alle wolken zich op middelbaar niveau bevonden, pakweg op zo’n 5 kilometer hoogte. Buien die zich in dit soort situaties vormen hebben een hoge basis. Het levert meestal mooie beelden op, omdat de neerslag van grote hoogte komt. De kans op hevige verschijnselen is in dit soort situaties meestal wat kleiner. Immers is de kans kleiner dat een bui contact maakt met de grond. Buien die vanaf een laag niveau ontstaan (cumulus ontwikkelen zich soms al vanaf 200 meter hoogte) kunnen vaak verwoestender uitpakken.

Onweersbui boven rivierengebied

Een laatste blik op de radar liet zien dat er inmiddels een bui was ontstaan boven de Brabantse Maas die koers zette richting Arnhem. Daarmee verliep het ontstaan van de buien precies volgens de verwachting van het weermodel WRF. We zochten een plekje aan de Rijn waar we mooi zicht hadden op het zuidwesten. Richting het zuidwesten werd het al snel donker en rolde een groot aambeeld uit over de Rijn uiterwaarden.

radarbeeld 1

In de verte klonk continue gerommel. Een heerlijk zomers geluid. In de Rijn waren nog volop watersporters actief, terwijl de eerste recreanten zich huiswaarts spoedden. De buienlijn was duidelijk op middelbaar niveau gevormd en had een hoge basis. Er klonk een continue dof gerommel, veelal hoogte-onweer. Slechts af en toe werd er ook een ‘smerige’ plusser (cg-bliksem) uitgegooid. Door de hoge basis waren de neerslagschermen mooi te zien.

virga uit wolk met hoge basis
Duidelijk afgetekende valschermen van neerslag onder een hoge basis.
nieuwe initiatie buien
Aan de voorzijde van de buienlijn vormden zich continue nieuwe cumulus wolken die de bui in leven hielden.
organiserende onweersbuien
De onweersbuien vormden uiteindelijk een duidelijke lijn, wat duidde dat er toch sprake was van enige organisatie (multicells).

Terwijl de eerste bui wegtrok, zagen we bij een bui achter ons een scherp afgetekend dicht neerslagscherm. Ons vermoeden dat het hier om een downburst ging in de omgeving van Nijmegen, werd al snel bevestigd. Op enkele plekken werd lichte windschade aangericht en viel veel regen in korte tijd. Helaas was ons zicht op deze bui onvoldoende om er mooie platen van te kunnen schieten.

neerslag vanop hoogte
Door de hoge basis van de bui kwam de neerslag van grote hoogte.

Microburst

Op het moment dat we dachten dat het bij die ene bui bleef, ontstond er in het kielzog van de eerste buienlijn een snelgroeiende cumulus die onze aandacht opeiste. De snelheid waarmee deze cumulus uitgroeide tot een bui was indrukwekkend. Binnen de tien minuten zat er onweer op de bui. De bui was bovendien prachtig gevormd door een soort undulatusachtige structuren.

Na een kwartier was de bui volwassen en behoorlijk actief met naast hoogte-onweer ook nu en dan een cg-bliksem. Het neerslagscherm was imposant. Er vormde zich een soort microburst. Uiteindelijk smolt de onweersbui samen met de eerste buienlijn en trok verder noordoostwaarts. Na het passeren van de Veluwe werd de activiteit langzaam minder.

radarbeeld 2

snelgroeiende cumulus
Na het passeren van de eerste buienlijn vormde zich een snelgroeiende cumulus die onze aandacht opeiste.
volwassen onweersbui
Binnen een kwartier was de cumuluswolk uitgegroeid tot een volwassen onweersbui.
undulatus wolkenformatie
Aan de zijkant van de bui ontstonden prachtige undulatusachtige structuren. (part 1)
undulatus wolkenformatie
Aan de zijkant van de bui ontstonden prachtige undulatusachtige structuren. (part 2)
microburst tijdens onweer
Boven de Veluwe ontstond een zogenaamde microburst waarbij krachtige daalstromen kunnen optreden en valwinden voor schade kunnen zorgen.

Hoewel de randverschijnselen meevielen, hebben we volop genoten van de schoonheid van deze buien met een opvallend hoge basis. Zelf had ik ze nog nooit in deze hoedanigheid gezien. Weer een ervaring rijker!

Nicolas

Door Nicolas

Bezieler van NoodweerBenelux. Een onuitputtelijke passie voor het weer zorgt ervoor dat ik iedere dag met veel plezier aan het werk mag gaan.


Verder lezen

Alles bekijken