24 maart 2016 - 8 min. lezen 0 reacties

Het weekend van 29 en 30 augustus 2015 zit bij velen nog vers in het geheugen. Waar het stormchaseseizoen in eigen land voor velen teleurstellend verliep (vooral over de grens in Duitsland ging het los), maakte het laatste weekend van augustus veel goed. Een reeks supercellen trok over de lage landen en zorgden twee dagen op rij voor een prachtige lichtshow. Foto’s en artikel werden aangeleverd door Nederlands stormjager Paul Begijn.

Set-up was ideaal voor bliksemfotografie

De timing van de onweersbuien kon niet beter voor liefhebbers van bliksemfotografie. In de nacht van zaterdag op zondag trokken enkele zware onweersbuien van het kaliber supercell over Vlaanderen en delen van Zeeland. Slechts enkele chaseteams trokken er op uit om de nachtelijke suppercellen te traceren. Maar wie er een rit aan waagde, kwam vaak thuis met een reeks schitterende foto’s. Zelf had ik mijn zinnen op zondag gezet. Na de nachtelijke supercellen van zaterdag op zondagnacht stond er zondag opnieuw een interessante setting op het programma.

dubbele CG ontlading

Vochtige atmosfeer

Als uitvalsbasis nam ik Terneuzen, een stad aan de Westerschelde in Zeeland. Hier ben ik zelf opgegroeid en mijn ouders wonen er nog steeds. Een prima startpunt voor een chase in het zuidwesten en helemaal mooi om dat te kunnen combineren met een dagje strand. Ook zondag zou een prachtige stranddag worden en dus zette ik koers richting Cadzand. Maar dat viel tegen, de zon kwam er nauwelijks aan te pas. De onweersbuien van zaterdag op zondagnacht hadden veel vocht achtergelaten en dat was bij het ochtendgloren al goed te zien. Met name in gebieden waar veel neerslag was gevallen, ontstond makkelijk stratus.

Over het algemeen was het erg heiig en doordat er weinig wind stond voelde het benauwd aan. Het gaf mij alle tijd om vanaf mijn strandhanddoek de satelliet en radarbeelden nauw in de gaten te houden. De spanning was voelbaar, op papier zag het er goed uit voor die avond. Toch deed de atmosfeer niet heel erg onweersachtig aan. Gevoelsmatig dan, de lucht deed soms meer denken aan een sombere najaarsdag waarop de zon maar nauwelijks weet door te breken. Toch was er een ideale cocktail aanstaande voor het ontstaan van noodweer. Een convergentielijn moest de trigger zijn.

Satellietbeelden en wolken observeren

Tot het avondeten was er niks bijzonders te ontdekken aan de hemel. Het bleef heiig, er stond weinig wind en de temperatuur was die dag niet heel hoog opgelopen door een gebrek aan zonlicht. Op verschillende fora werd er flink op los gediscussieerd. Maar de algemene strekking bleef toch dat de recente weerkaarten er prima uitzagen voor het ontstaan van zwaar onweer.

Een convergentielijn, die dag onzichtbaar maar wel aanwezig, moest het werk gaan doen. Na een snelle avondmaaltijd in Terneuzen begon het satellietstaren. Vol ongeduld werd het scherm keer op keer gerefresht. Maar ook de lucht werd ondertussen goed in de gaten gehouden. En daar begon iets op te vallen. De lucht oogde onstabieler, er verscheen castellanus bewolking. Steeds meer, vooral in zuidwestelijke richting. De ergste heiigheid verdween en het vertrouwen op een mooie avond groeide.

Na 19.00 uur ontstond er ook altocumulus op middelbaar niveau, terwijl de satelliet vanuit Frankrijk diepe convectieve sporen liet zien. Interessant was de band met ‘zware’ convectie die rond 19.30 uur snel West-België binnenliep. Op de satelliet was duidelijk zichtbaar dat de wolkentoppen snel aan het groeien waren.

De eerste buien kwamen tot ontwikkeling

Het was een kwestie van tijd voor de eerste buienecho’s zichtbaar werden op de radar. Dat gebeurde aanvankelijk iets verder van huis, in de buurt van Le Havre. Maar het duurde niet lang voordat ook in West-België de eerste rode pit ontstond. Eigenlijk precies zoals voorzien was door verschillende weermodellen. En toen ging het ineens hard. In no time liep de radar vol met rode pitten ter hoogte van de Belgische Noordzeekust. Ook in Noord-Brabant ten noorden van Roosendaal ontstonden de eerste buien. Geen tijd meer te verliezen, dus direct de auto in, mijn chasemaat Tim ophalen en koers gezet richting Breskens.

IJskap van cumulonimbus

Al bij het uitrijden van Terneuzen werd een enorme ijskap richting de Noordzeekust zichtbaar. Op dat moment baalde ik even. Om niks te missen van deze avond had ik al in het westen moeten zitten, om op die manier ook nog een paar shots bij daglicht te kunnen schieten. Achteraf-gepraat, je hebt er op dat moment niks meer aan. Vol goede moed richting Breskens dus. Ter hoogte van IJzendijke werden de eerste bliksems in de bui zichtbaar. De wens was om foto’s te gaan schieten vanaf een toplocatie: de Panoramaweg bij Breskens met vrij zicht op de monding van de Westerschelde met de Noordzee. De buien leken nog redelijk parallel te lopen aan de kuststrook, dus een prima plek om bliksemfotografie te oefenen.

Onweer en hagel

Een paar kilometer voor Breskens bleek de situatie snel te veranderen. Richting de Panoramaweg kwam de regen snel binnenvallen. Ook de dieprode kern van de bui stevende recht op Breskens af en gezien de relatief hoge hagelkansen maakten we ons snel uit de voeten. Er werd 15 kilometer oostelijker gereden naar Hoofdplaat, waar het op dat moment nog droog was en we perfect zicht hadden in de kijkrichting Vlissingen in de monding van de Westerschelde.

De onweersbui die kenmerken had van een supercell, produceerde veel inslagen, hetgeen gepaard ging met doffe dreunen. Uit Breskens en Vlissingen kwamen meldingen van hagelstenen tot zo’n 3 cm. Met name in Vlissingen werd schade aangericht aan auto’s, kassen en landbouwpercelen, zo bleek later. Wij stonden aanvankelijk nog droog en veilig.

single CG ontlading Nederland
Blikseminslagen voor de kust van Vlissingen in de monding van de Westerschelde.
hagelstenen Zuid-Beveland Dieter Pientka
In Zuid-Beveland zorgde hagel voor schade aan fruitbomen en serres. Weeramateur Dieter Pientka ving deze hagelstenen op in ‘s-Gravenpolder.

Supercell boven Zuid-Beveland

Na een aantal shots te hebben genomen, kwam er echter snel een volgende onweersbui vanuit het zuiden opzetten. De bui was ontstaan in de kielzog van de bui die de oversteek had gemaakt naar Vlissingen. Omdat we op de dijk stonden en geen enkel risico wilde nemen, besloten we koers te zetten naar Midden-Zeeuws-Vlaanderen, opnieuw aan de Westerschelde. Ook daar hielden we het niet lang droog, dus opnieuw een stukje oostelijker.

Daar wachtten we de bui af tot we droog stonden, om een vermoedelijke rightmover (type supercell) te fotograferen in de kijkrichting Zuid-Beveland. Een collega weeramateur meldde op dat moment hagelstenen tussen de 2 en 3 cm in ’s-Gravenpolder, waar veel fruitboeren zitten. De hagelkanonnen waren dan ook tot in de ruime omtrek te horen. Vanuit Ossenisse, gelegen in het oosten van Zeeuws-Vlaanderen, hadden we prima zicht op de cel. Bij het oplichten van de bui werden kenmerkende structuren van een supercell zichtbaar. Zelf stonden we droog, optimaal genieten dus.

radar supercells
Het moment waarop de supercell Zuid-Beveland binnentrekt.
wallcloud supercell nederland
Kenmerkende structuren van een supercell

Shelfcloud als afsluiting

Richting middernacht leek het voorbij voor Zeeuws-Vlaanderen en we reden terug naar Terneuzen. Of toch nog even op de dijk kijken? Nieuwe buien die de monding van de Westerschelde binnenliepen, lichtten mooi op. We konden het niet laten om toch opnieuw positie in te nemen op de zeedijk, ditmaal bij Terneuzen. Afgaande op de eerste radarbeelden zouden de buien echter een stuk noordelijker uitkomen, maar door een explosieve aangroei aan de onderkant, trok de buienlijn mooi over de Westerschelde. Op de zeedijk van Terneuzen stonden we op een mooie positie om de staart van de buienlijn te onderscheppen.

Ons vermoeden dat het om een shelfcloud zou gaan, werd al snel bevestigd. Een imposante shelf denderde over ons heen. Een machtig zicht, maar wat had ik deze monstershelf graag bij daglicht gezien. Het viel bovendien niet mee om de shelf op foto vast te leggen. De harde tot stormachtige westenwind bemoeilijkte het fotograferen en door de hoge treksnelheid lag bewegingsonscherpte in de foto op de loer. Gelukkig maakte het moment zelf veel goed. Kolkende wolken denderden over ons heen, een angstaanjagende blik.

supercell nederland nacht
wolkenflarden onder supercell
Een monster shelfcloud trekt over de Westerschelde bij Terneuzen.
bliksem onder supercell

Opvallend aan de achterzijde van de bui is de zogenaamde beavertail wolk, een uitzakking aan de onderkant van de cel. Het bleek de afsluiting van een prachtige avond, dat getuigen de vele foto’s ook uit andere delen van Zuid- en Midden-Nederland. Een dag die nog lang zal bijblijven voor veel stormchasers.

Nicolas

Door Nicolas

Bezieler van NoodweerBenelux. Een onuitputtelijke passie voor het weer zorgt ervoor dat ik iedere dag met veel plezier aan het werk mag gaan.


Verder lezen

Alles bekijken